آیا می دانید نقش غذا در مدیریت دیابت چقدر مهم است؟ آیا می دانید داشتن تغذیه مناسب و رعایت رژیم دیابت می تواند به شما کمک کند دیابت خود را کنترل کنید و بر کاهش آن تأثیر مثبتی داشته باشید؟
تغذیه یکی از عوامل اصلی مدیریت تولید انسولین در بدن بیماران دیابتی است. بنابراین اگر درگیر دیابت هستید، توجه به نوع غذاهایی که می خورید و کنترل مقدار آن ها بسیار مهم است.
اهمیت تغذیه در کنترل دیابت
اگرچه سطح قند خون افراد دیابتی ناپایدار است؛ اما با تغذیه صحیح، می توان آن را در حد مطلوب نگه داشت. این افراد در رژیم غذایی خود به خوراکی هایی نیاز دارند که انرژی بالا، ولی قند و چربی کمی داشته باشند. به طور کلی خوردن مواد غذایی حاوی قند، چربی و پروتئین اندازه می تواند به افراد دیابتی کمک کند قند خون خود را در حد مطلوب نگه دارند و عوارض دیابت را کاهش دهند.
در این راستا، سعی کنید هنگام خرید در سوپرمارکت ها به توضیحات نوشته شده برروی برچسب محصولات غذایی توجه کنید. یاد بگیرید برندها و خوراکی هایی که می خرید چه مقدار مواد نگهدارنده، شکر، نمک و چربی دارند. خوراکی هایی را بخرید که قندهای پیچیده و کربوهیدرات های کنترل شده ای دارند و تأثیر کمتری برروی قند خون می گذارند. با این کار، نه تنها قند خون خود شما کنترل می شود بلکه می توانید سطح انرژی خود را نیز در حد مطلوب نگه دارید. به علاوه، ممکن است به دلیل داشتن تنوع مواد غذایی، از اشتیاق شما نسبت به خوردن قندهای ساده جلوگیری شود.
چرا تغذیه و دیابت بایکدیگر مرتبط هستند؟
دیابت و تغذیه رابطه نزدیکی با یکدیگر دارند و این مسئله بسیار مهم است. چون داشتن برنامه تغذیه صحیح و مناسب می تواند روند بیماری را تا حد زیادی کنترل کند و از مشکلات احتمالی جلوگیری نماید. اگرچه در دیابت، قند خون بیش از حد مجاز بدن بالا میرود، اما خوشبختانه با انتخاب مواد غذایی مناسب و سالم می توان این مشکل را کنترل کرد. به عنوان مثال، با مصرف آب، چای سبز و همچنین سبزیجات و میوه هایی که قند کمی دارند، می توان از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری کرد. علاوه بر این، رعایت نسبت مناسب ترکیب مواد غذایی در وعده های اصلی، می تواند در کنترل دیابت موثر باشد.
به طور کلی مصرف فرآورده های شیری کم چرب، گوشت و ماهی سفید و همچنین غلات کامل به عنوان منبع پروتئین عالی و مصرف مقدار کمی چربی سالم، نقش مهمی در کنترل قند خون و دیابت دارند. لذا رعایت همه این موارد با توجه به نیازهای خاص هر فرد به دلیل تفاوت در سن، وزن، فعالیت های بدنی و … بسیار مهم است. به همین دلیل همواره بهتر است قبل از تنظیم یک برنامه غذایی برای کنترل قند خون خود، از یک مشاوره تغذیه مجرب کمک بگیرید.
انواع دیابت و نیازهای تغذیه ای آن ها
در پاراگراف قبل درباره رژیم غذایی افراد دیابتی و عوامل مهمی که برای مدیریت قند خون باید در نظر گرفته شوند صحبت کردیم. حالا به بررسی انواع دیابت و نیازهای تغذیه ای مرتبط با آن ها می پردازیم.
به طور کلی دیابت به دو نوع اصلی تقسیم می شود: دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲.
دیابت نوع ۱: در این نوع دیابت، سلول های بتا در قسمت هایی از پانکراس که انسولین تولید می کنند، تخریب می شوند. به دلیل این تخریب، بدن قادر به تولید و استفاده صحیح از انسولین نمی باشد. بنابراین افرادی که از دیابت نوع ۱ رنج می برند، نیاز به تزریق انسولین دارند. در این گروه از دیابتی ها، رژیم غذایی بسیار مهم است و باید با دقت رعایت شود. این افراد باید غذاهایی با اندازه درست و ترکیب صحیح مصرف کنند و مصرف قند خود را محدود نمایند.
دیابت نوع ۲: در این نوع دیابت، بدن نمی تواند به انسولینی که تولید می شود، به درستی واکنش نشان دهند. به این معنی که یا انسولین به درستی تولید نمی شود یا به اندازه کافی مصرف نمی شود. این نوع دیابت بیشتر در افراد بزرگسال و چاق بروز می کند. برای مدیریت دیابت نوع ۲، داشتن رژیم غذایی منظم و متعادل بسیار مهم است. این افراد باید مواد غذایی با کالری پایین مصرف کنند و خوردن غذاهای پرقند و چربی های اشباع شده را به حداقل برسانند. علاوه بر رعایت تغذیه، تحرک و ورزش نیز بخش مهمی از روند درمان دیابت نوع ۲ است.
رژیم مناسب افراد دیابتی ها
رژیم غذایی مناسب برای دیابتی ها باید بر اصول خاصی تیکه داشته باشد.
اگر شما هم یک دیابتی هستید، احتمالاً می دانید که داشتن یک رژیم غذایی مناسب چقدر اهمیت دارد. اما مسلما نمی توان همه خوراکی های ممنوع را به طور کامل حذف کرد. رژیم غذایی مناسب برای دیابتی ها بیشتر از حذف خوراکی های مضر، برروی مصرف متعادل آن ها تکیه می کند.
از جمله مهم ترین اصول تنظیم رژیم برای افراد دیابتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کنترل مقدار قند مصرفی: برخی از انواع قندها می توانند سطح قند خون را به سرعت بالا ببرند. بنابراین باید مصرف خوراکی هایی را که در این دسته قرار می گیرند تا حد ممکن محدود کرد.
تقسیم غذا به وعده های کوچک: به جای خوردن سه وعده غذایی بزرگ در روز، بهتر است غذای خود را به چند وعده کوچک تقسیم کنید. این کار به کنترل سطح قند خون کمک می کند.
افزایش مصرف فیبر: مصرف مواد غذایی حاوی فیبر بالا می تواند به کنترل قند خون کمک کند. میوه ها، سبزیجات و حبوبات سهم بسزایی در این میان دارند.
کاهش مصرف چربی: مصرف انواع چربی های اشباع شده و اشباع نشده برای دیابتی ها مضر است. به جای آن ها بهتر است از چربی های نیمه اشباع همچون روغن زیتون، آووکادو و ماهی استفاده کنید.
در نظر گرفتن این اصول در تنظیم رژیم غذایی مناسب افراد دیابتی بسیار مهم است. با رعایت آن ها و مصرف متعادل خوراکی ها، می توانید کنترل بیشتری بر روی سطح قند خون خود داشته باشید و به بهبود وضعیت سلامتی خود کمک کنید.
تاثیر کربوهیدرات بر قند خون افراد دیابتی
کربوهیدرات ها یکی از اجزای اصلی رژیم های غذایی هستند و وجود آن ها در وعده های روزانه افراد دیابتی نیز ضروری است. یک فرد دیابتی، بر خلاف تصور عموم مردم نباید به طور کامل مصرف کربوهیدرات را از رژیم غذایی خود حذف کند. درواقع رژیمی اصولی است که برروی نوع و مقدار کربوهیدرات مصرفی نظارت دارد نه اینکه به طو رکامل آن را حذف کند . یکی از مهمترین اصول مصرف کربوهیدرات برای افراد دیابتی، توجه به شاخص گلایسمیک مواد غذایی است.
به زبان ساده، شاخص گلایسمیک نشان دهنده نحوه اثر کربوهیدرات بر سطح قند خون است. کربوهیدرات هایی با شاخص گلایسمیک کمتر از 55 معمولا به آهستگی هضم می شوند و به سرعت قند خون را بالا نمی برند؛ این نوع کربوهیدرات ها به شدت مفید هستند. اما کربوهیدرات هایی با شاخص گلایسمیک بیش از 70، سریعا هضم شده و باعث افزایش ناگهانی قند خون می شوند. برای کاهش خطر بالارفتن ناگهانی قند خون، بهتر است از کربوهیدرات هایی با شاخص گلایسمیک پایین استفاده کنید؛ زیرا ممکن است مشکلات جدی برای شما ایجاد کند.
به طور کلی کربوهیدرات ها به دو دسته تقسیم می شوند:
- کربوهیدرات های ساده
- کربوهیدرات های پیچیده
کربوهیدرات های ساده مثل قند، شکر، میوه، شیرینی، نوشیدنی های قند دار و نان سفید، به سرعت توسط بدن هضم می شوند و قند خون را بالا می برند. بنابراین بهتر است از آن ها به صورت محدود و کنترل شده استفاده کنید.
اما کربوهیدرات های پیچیده مانند سبوس گندم، برنج قهوه ای و حبوبات به طور آهسته در بدن هضم می شوند و قند آن ها با آرامی در خون آزاد می شود. بنابراین افراد دیابتی بهتر است به جای انتخاب کربوهیدرات های ساده مانند نان و برنج سفید، از کربوهیدرات های پیچیده مثل نان سبوس دار و برنج قهوهای در رژیم غذایی خود استفاده کنند.
